De oorsprong van (voetbal)hooligans

In 2016 werd het EK georganiseerd in Frankrijk. Het is een voorrecht om het toernooit te mogen organiseren, maar het land kreeg ook te maken met voetbalhooligans uit heel Europa. De dag na de opening van het toernooi ging het bijvoorbeeld goed mis toen Engelse en Russische supporters tegenover elkaar kwamen te staan. Waar komt het hooliganisme vandaan?

Hooligans in het Byzantijnse Rijk

In 532 was er in Constantinopel sprake van de bij ons nu bekende Nika-oproer. Dit zou beschouwd kunnen worden als een vroege vorm van hooliganisme. In de Byzantijnse tijd waren er in het wagenrennen twee belangrijke teams: blauw en groen. Toen na ‘normale’ rellen in 531 leden van de blauwen en groenen opgepakt werden en ter dood werden veroordeeld, ontsnapten er twee: zowel een groene als een blauwe. Zij sloten zichzelf op in het sanctuarium van de kerk en werden door een woedende menigte omringd. Keizer Justinianus wist niet wat hij moest doen en besloot de doodstraffen om te zetten naar levenslang en een wagenrenwedstrijd te organiseren in januari 532. De blauwen en de groenen eisten echter volledige gratie. Hierdoor kwamen de aanhangers van het blauwe en groene team al boos naar de wagenrenwedstrijd. De locatie van de wedstrijd van het Hippodroom, wat naast het paleiscomplex lag. Al de hele wedstrijd werden er beledigingen richting keizer Justinianus geroepen. Na een tijdje veranderde de spreekkoren van ‘blauw’ of ‘groen’ naar een gezamenlijk ‘nika’, wat victorie of overwinnen betekent in het Grieks. Weer even later brak de menigte uit het Hippodroom en bestormde het paleis. Zo’n vijf dagen werd het paleis belegerd door de ‘supporters’.

Oorsprong term hooligans

In deze tijd heetten deze relschoppers echter nog geen hooligans. Waar de term hooligans precies haar oorsprong kent is onduidelijk. Er is een verhaal dat beweert dat de term afkomstig is van de achternaam van een luidruchtige Ierse familie die bezongen werd in een lied in de jaren 1890. Daarnaast is er een verhaal dat beweert dat de term afkomstig is van Patrick Hoolihan (waarin je het Engelse woord hooligan in kan ontdekken) die een Ierse bewaker en dief was die de stad Londen op zijn kop zette. Daarnaast zijn er nog meer beweringen, maar bovengenoemde twee zijn het meest waarschijnlijk.

Voetbal gewelddadige sport

In 1314 werd voetbal door Edward II verbannen omdat het zou zorgen voor sociale onrust en misschien zelfs landverraad. Voetbal werd lang na het tijdperk van Edward II nog gezien als een gewelddadige sport vergelijkbaar met rugby. Veel arbeiders beoefenden de voetbalsport en waren moeilijk in toom te houden nu zij even los waren van hun bazen. Hetzelfde gold voor supporters van de voetbalteams, ook vaak arbeiders. Om deze reden werd voetbal bijvoorbeeld ook lange tijd verboden op scholen.

Eerste geregistreerde voetbal hooligandaad

De eerste geregistreerde voetbal hooligandaad was in 1885. In de jaren 1880 was er in Engeland al sprake van zogenoemde voetbalsupportergangs die de staten onveilig maakten. Na een vriendschappelijke wedstrijd in 1885 tussen Preston North End en Aston Villa (5-0) raakten deze voetbalsupportersgangs slaags met elkaar. Zij vielen niet alleen elkaar maar ook de spelers aan met stenen, stokken en vuisten. Een van de spelers van Preston North End werd zo hard aangevallen dat hij zijn bewustzijn verloor.

Voetbalhooligans populair

Toen de wedstrijden rond de jaren 1950 uitgezonden werden op de televisie kwam er steeds meer media-aandacht voor de voetbalhooligans en hun daden. Daarnaast was er in het Latijns-Amerikaanse voetbal een heropleving van voetbalhooliganisme, wat door de media-aandacht ook wijd bekend werd. Dit inspireerde verschillende mensen, waardoor het voetbalhooliganisme steeds groter werd. Hierdoor kwam het niet meer sporadisch bij een wedstrijd voor, maar op frequente basis bij bijna iedere wedstrijd.