De uil als symbool in mythen en sagen

Een agressieve oehoe jaagt de inwoners van Purmerend de stuipen op het lijf. De uil heeft tot nu toe al twintig mensen tot bloedens toe verwond. De burgemeester van Purmerend heeft zijn inwoners de tip gegeven om de komende tijd met een paraplu op straat te lopen. De uil staat in sprookjes en verhalen juist vaak symbool voor de wijsheid en is zelden agressief.

Pallas Athena - De uil als symbool voor wijsheid

De Griekse godin Pallas Athena wordt en werd regelmatig afgebeeld met een uil. Deze maagdelijke godin van de wijsheid en de kunsten was de beschermgodin van de Griekse stad Athene. Als symbool draagt zij altijd het afgehakte hoofd van het monster Medusa bij zich. De uil waarmee zij vaak wordt afgebeeld staat symbool voor haar wijsheid en kunde.

Tijl Uilenspiegel en de domme uil

Tijl Uilenspiegel

In de Middeleeuwen werd de uil niet altijd gebruikt als symbool voor de wijsheid. Sterker nog, de uil betekende juist domheid en onwetendheid. Zo kent waarschijnlijk iedereen de uitdrukking ‘een uilskuiken zijn’, waarvan de betekenis niets te maken heeft met wijsheid. Ook Tijl Uilenspiegel wordt dikwijls afgebeeld met een uil. Dit beroemde personage uit het gelijknamige zestiende-eeuwse  Nederlands-Duitse volksverhaal laat door middel van humor de domheid van de mensen zien. Zijn achternaam symboliseert het voorhouden van een spiegel aan de mens, die zich dankzij Uilenspiegel bewust wordt van zijn domheid.

Klaas Vaak – De uil in het holst van de nacht

Het verhaal van Klaas Vaak is bedacht door de bekende Deense sprookjesschrijver Hans Christian Andersen. Hij schreef in 1841 het sprookje van Ole Lukøje, die in het Nederlands Klaas Vaak wordt genoemd.

Wanneer de kinderen slapen, begint de werkdag van Klaas Vaak. Deze kabouter strooit slaapzand in de ogen van kinderen, opdat zij mooie dromen zullen krijgen. Hij verplaatst zich op de rug van een grote uil. De uil is immers een nachtdier en daarom heel geschikt om Klaas Vaak bij te staan in zijn nachtelijke avonturen.

De Fabeltjeskrant – De uil als alwetende verteller

Jacob, “meneer de Uil”, is de bekende alwetende verteller uit het tv-programma ‘de Fabeltjeskrant’, dat eind jaren zestig werd gemaakt. Meneer de Uil praat alle scènes in het populaire kinderprogramma aan elkaar. Ondanks zijn vergeetachtigheid en langdradige verhalen staat meneer de Uil bekend als de wijze nieuwsbrenger van Fabeltjesland.

Hedwig & Harry Potter – De uil als innerlijke zuiverheid

De sneeuwwitte uil van tovenaar Harry Potter in de gelijknamige boeken van J.K. Rowling lijkt de innerlijke zuiverheid van Harry te symboliseren. Hedwig symboliseert volgens sommigen Harry’s overwinning op de kwade en duistere tovenaar Voldemort. Daarnaast is Hedwig Harry’s boodschapper en zijn connectie met de wereld buiten de tovenaarsschool Zweinstein.

Purmerend – De agressieve uil

De inwoners van Purmerend zijn niet blij met de agressieve oehoe. De uil heeft het voornamelijk gemunt op vrouwen. Dit komt doordat het nu paartijd is en de uil in vrouwen een natuurlijke concurrent ziet. Dat de oehoe het verschil kan zien tussen een man en een vrouw maakt haar in ieder geval - los van alle symboliek - behoorlijk wijs.