Geen afbeelding beschikbaar

Generaal Chiang Kai-shek en de Chinese Burgeroorlog

In 2014 publiceerden diverse nieuwssites het bericht dat een 24 jarige Taiwanese na protesten van onder andere Israëlische en Duitse diplomaten de naam van een gerecht in haar Italiaanse restaurant moest veranderen. Deze Tsao Ya-sin, eigenaresse van het restaurant Rock Mill in de Taiwanese hoofdstad Taipeh, had dit gerecht ‘Lang leve de Nazi’s- Spaghetti’ genoemd, omdat er Duitse worst in was verwerkt. Op deze manier wilde ze de aandacht van Duitse toeristen trekken. Tsao Ya-sin beweerde dat ze nooit klachten had gehad over het gerecht. Ook zei ze weinig over Nazi-Duitsland te weten. Dat is misschien minder vreemd dan het lijkt. De recente geschiedenis van dit deel van Azië wordt nou eenmaal niet gedomineerd door de opkomst en ondergang van Nazi-Duitsland, maar door de Chinese burgeroorlog en de verwoede strijd tegen de Japanners.


De Tweede Chinees-Japanse Oorlog


Toen in 1939 in Europa de Tweede Wereldoorlog uitbrak, woedde in Azië al twee jaar de Tweede Chinees-Japanse Oorlog, tijdens welke de Chinese Communisten onder Mao en de nationalistische Kwomintang gezamenlijk tegen de Japanse bezetter vochten. China was op dat moment bondgenoot van de Verenigde Staten. De Japanners hadden in 1941 een bondgenootschap gesloten met Duitsland, dat onder leiding van Hitlers Nazi-partij stond. Onder leiding van keizer Hirohito was Japan begonnen aan een grote veroveringstocht door Azië. De Japanners wilden een groot Aziatisch rijk stichten, ook wilden ze de Westerse overheersers verdrijven. In 1932 werd Mantsjoerije veroverd, in 1937 begon Japan met de verovering van de rest van China. Tijdens de Eerste Chinees-Japanse Oorlog in 1894 was China al de invloed over het eiland Taiwan verloren.


De Chinese burgeroorlog


De Chinezen hadden zelf onderling ook grote problemen. China werd sinds 1927 namelijk geteisterd door een burgeroorlog. Nadat de laatste Chinese keizer, Yuan Shikai, in 1924 door revolutionairen was afgezet, braken er oorlogen uit tussen verschillende Warlords, maar de Nationalistische Partij, of Kwomintang, onder leiding van de Sun Yat-sen, wist het land onder controle te krijgen. De Kwomintang had aanvankelijk goede banden met communistische groeperingen in zowel China als Rusland, maar toen in 1927 de legercommandant Chiang Kai-shek, na het overlijden van Sun Yat-sen,de leiding kreeg over de partij, werden deze verbroken. Vervolgens kwam de communistische beweging die onder leiding van Mao Zedong steeds meer aanhangers had verworven in opstand. Dit was het begin van een burgeroorlog die werd opgeschort voor de strijd tegen de Japanners, maar vervolgens weer oplaaide en pas in 1950 werd beeindigd.


De vlucht van Chiang Kai-shek


Chiang Kai-sheks haat tegen de communisten bleek groot. Nadat Japan Matsjoerije had veroverd wilde Chiang Kai-shek eigenlijk, alvorens de Japanners aan te vallen, eerst de strijd tegen de Communisten tot een einde brengen. Een aantal van zijn commandanten eiste dat hij zou samenwerken met de communisten en om hun eisen kracht bij te zetten, namen ze hem gevangen. Na twee weken gaf Chiang Kai-shek toe. De burgeroorlog kreeg een vervolg na de capitulatie van Japan in 1945. Op dat moment stond het nationalistische leger er niet goed voor. In 1949 moest Chiang Kai-shek toezien hoe het vasteland van China volledig onder controle kwam van de communisten. De partijleider vluchtte vervolgens met zijn troepen naar het eiland Taiwan. Zeker twee miljoen Chinezen volgden hem. Datzelfde jaar werd op het vasteland al de Volksrepubliek China uitgeroepen.


Amerikaanse steun voor Taiwan


In Taiwan regeerde Chiang Kai-shek als een verlicht dictator over de meegekomen Chinezen en de oorspronkelijke bevolking. Met de verkiezing van Chiang Kai-shek als president van de ‘zogenaamde’ Democratische Republiek China in 1950 en de inname van het eiland Hainan door de Volksrepubliek, eindigde de Chinese Burgeroorlog. Hij bleef het gezag over geheel China opeisen, net als de Volksrepubliek het gezag over Taiwan opeiste. Taiwan kreeg daarbij in 1955 officieel steun van de Verenigde Staten. In een verdrag dat in dat jaar getekend werd, werd afgesproken dat de Amerikanen militaire steun zouden verlenen als het communistische China Taiwan aan zou vallen. Nadat de Verenigde Staten in 1979 de Volksrepubliek als soeverein land hadden erkend, beëindigden ze deze overeenkomst. Chiang Kai-shek maakte dit echter niet meer mee. Hij overleed in 1975.


Een onopgeloste zaak


Chiang Kai-shek kwam net als zijn tegenstander Mao Zedong uit een redelijk welvarende familie. Mao’s vader was echter boer, terwijl die van Chiang handelaar was. Deze verschillen in afkomst hebben, volgens sommigen, voor een groot deel bepaald op welke manier zij hun land bestuurden. Mao zette zich namelijk in voor betere rechten voor boeren, Chiang Kai-shek zag meer in economische ontwikkeling via de handel. De verschillen tussen China en Taiwan zijn in de loop der jaren steeds meer vervaagd, maar dat betekent niet dsat er geen spanningen meer zijn. China blijft Taiwan zien als een opstandige provincie, en schort de diplomatieke relaties op met ieder land dat Taiwan erkent als onafhankelijke staat. Als gevolg hiervan onderhoudt geen enkel land in de EU of in de G8 officiële diplomatieke banden met Taiwan. Taiwan lost dit op door onofficiële relaties op te bouwen met landen. Vertegenwoordigingen in die landen heten geen ambassade, maar handelskantoor.

Ook interessant: 

Landen: 

Personen: 

Tijdperken: 

Lees het eerste jaar Geschiedenis Magazine extra voordelig én kies een welkomstcadeau!

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Piet Hein

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.