Geschiedenis van de Olympische Winterspelen

Hoewel de klassieke Olympische Spelen in het jaar 776 v. Chr. voor het eerst werden georganiseerd in de Griekse stad Olympia, kent de ‘koude’ variant een aanzienlijk kortere geschiedenis. De eerste Olympische Winterspelen werden in 1924 in het Franse Chamonix georganiseerd.

Eerste Olympische Winterspelen

Pierre de Coubertin (1863-1937) is de grondlegger van de eerste moderne Olympische Zomerspelen in 1896. De Frans historicus was echter geen voorstander van een speciaal evenement voor wintersporten. Tijdens de Spelen van 1908 werden er al wel wedstrijden in het kunstrijden verreden, en in 1920 werd in Antwerpen een Olympisch ijshockeytoernooi georganiseerd. De klassieke wintersportlanden zagen ook geen heil in Winterspelen, omdat zij vreesden voor concurrentie voor hun eigen sportwedstrijden.

Op 25 januari 1924 werd in het Franse Chamonix de Semaine des Sports d'Hiver, ‘de wintersportweek’ geopend. Omdat het evenement een groot succes was, besloot het Internationaal Olympisch Comité (IOC) om het toernooi achteraf, in 1925, tot de eerste Olympische Winterspelen te dopen. Vanaf dat moment wilde het IOC de Winterspelen iedere vier jaar organiseren.

Geschiedenis Olympische Winterspelen

Organisatie van de Winterspelen

Als het klimaat en de geografische omstandigheden het toelieten, werden de Winterspelen vanaf 1924 in hetzelfde land als de Zomerspelen georganiseerd. Dit gebeurde voor het laatst tijdens de Spelen van 1936, in nazi-Duitsland. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden de Winterspelen van 1940, die zouden plaatsvinden in het Zwitserse St. Moritz, afgelast en ook de Spelen van 1944 in Cortina d'Ampezzo, Italië, gingen niet door.

Tot 1992 werden de Zomer- en Winterspelen in hetzelfde jaar georganiseerd. Sinds 1994, toen de Winterspelen in Noorwegen plaatsvonden, wisselen de evenementen elkaar om de twee jaar af.

Nederlanders op de Winterspelen

In 1928 was de eerste Nederlandse equipe aanwezig op de Winterspelen. Zeven sporters kwamen voor Nederland uit. Bobsleeër Edwin Louis Teixeira de Mattos was toen de vlaggendrager voor Nederland. De eerste medaille werd echter pas gewonnen in 1952. Kees Broekman won zilver op de 5.000 en de 10.000 meter schaatsen tijdens de Spelen in Oslo. Sjoukje Dijkstra veroverde vijftig jaar geleden de eerste gouden medaille voor Nederland op de Winterspelen van 1964 in Innsbruck.

Lang bleef Sjoukje Dijkstra de enige Nederlandse sporter die op een ander onderdeel dan het langebaanschaatsen goud op de Winterspelen had weten te winnen. In 2010 schaarde Nicolien Sauerbreij zich naast Dijkstra toen zij in 2010 in Vancouver de eerste plaats bij het snowboarden behaalde. Schaatser Ard Schenk is tot op heden de succesvolste Nederlander geweest op de Winterspelen. Schenk en zijn vrouw verkochten zijn Olympische medailles om samen in een Ford Galaxy van de oostkust naar de westkust van de Verenigde Staten te kunnen reizen.

Problemen rondom de Spelen van Sotsji

De Winterspelen van 2014 waren verre van onomstreden. Tot de dag van de openingsceremonie stond de sport zelden centraal wanneer werd gesproken over deze editie van het evenement. Zo spraken deelnemende landen hun zorgen uit over het ontbreken van vrijheid van meningsuiting in Rusland. Daarnaast is president Vladimir Poetin de voornaamste bondgenoot van de Syrische president Assad. De mensenrechten, en dan vooral de rechten voor homo’s en lesbiennes staan in Rusland onder druk. Sotsji wordt daarnaast beschreven als de best beveiligde plaats op aarde omdat er wordt gevreesd voor terreuraanslagen tijdens de Spelen.

De kosten voor de organisatie van de Spelen in Rusland zijn hoger dan die van de afgelopen 21 edities bij elkaar opgeteld. De organisatie besteed naar schatting 40 miljard euro en dit is deels te wijten aan de corruptie in Rusland. Ondanks deze situatie heeft geen enkel land besloten de Spelen te boycotten. Wel stuurde een aantal landen bewust een minder zware politieke delegatie naar Sotsji.

Controverses om China als gastland

Ook de winterspelen van 2022 waren niet vrij van controverse. De manier waarop gastland China met mensenrechten omgaat, staat in de ogen van velen haaks op de Olympische gedachte. Dan gaat het bijvoorbeeld om de kwesties rondom de Oeigoeren en Tibet. Net als in Sotsji, besloten veel landen daarom geen grote politieke delegaties naar de Olympische Spelen te sturen. Maar er is nog meer waarom er veel kritiek is op China als gastland, en Bejing als gaststad in het bijzonder. Zo is vrijwel alle sneeuw die wordt gebruikt voor de wintersporten nep. Het maken van zulke grote hoeveelheden kunstsneeuw is een enorme aanslag op de waterhuishouding in de omgeving én kost veel energie. Daarmee worden de Winterspelen van 2022 ook bekritiseerd om het gebrek aan duurzaamheid.