Geen afbeelding beschikbaar

Geschiedenis van de VN Veiligheidsraad

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft zijn goedkeuring gegeven aan het strenger vervolgen van regeringen en gewapende groeperingen die kinderen in gewapende conflicten rekruteren, vermoorden of seksueel misbruiken. Enkele landen hebben zich echter van stemming onthouden, omdat zij vinden dat dit niet binnen hun mandaat valt. De Veiligheidsraad kreeg als oorspronkelijk mandaat de primaire verantwoordelijkheid voor het handhaven van de internationale vrede en veiligheid.

De Veiligheidsraad werd met de oprichting van de Verenigde Naties op 26 juni 1945 ingesteld. De Raad kwam voor het eerst bij elkaar op 17 januari 1946 en kreeg verregaande bevoegdheden om oorlogen te voorkomen en in te grijpen in gewapende conflicten binnen en tussen landen.

Vijf permanente leden

De Raad werd gevormd door de winnaars van de Tweede Wereldoorlog, die de vijf permanente leden werden. De Verenigde Staten, Sovjet-Unie, Groot-Brittannië, China en Frankrijk kregen allen een vetorecht, waarmee zij resoluties van de Veiligheidsraad ten allen tijde tegen konden houden. De Veiligheidsraad werd verder gevormd door zes gekozen landen, die elk een werelddeel vertegenwoordigden en om de twee jaar wisselden.

Koude Oorlog

Tijdens de Koude Oorlog werd de Veiligheidsraad echter al snel een speelbal in de strijd tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Beide landen en hun bondgenoten vetoden alle voorstellen die tegen hun belangen ingingen. Zo kon de VN in 1950 pas ingrijpen in de Korea Oorlog nadat de Sovjet-Unie de Veiligheidsraad boycotte en haar vetorecht niet kon gebruiken om de resolutie te stoppen. De Sovjet-Unie boycotte de Veiligheidsraad op dat moment omdat de andere leden weigerden om de Communistische Volksrepubliek China de zetel van China te geven. Deze zetel werd ingenomen door de Nationalistische regering, die door de communisten naar Taiwan was verdreven. De Communistische Volksrepubliek kreeg pas in 1970 de zetel van Taiwan.

Golfoorlog en later

Na het ingrijpen in de Koreaanse Oorlog duurde het lang voordat de Veiligheidsraad weer besloot gewapende VN-troepen naar een conflict te sturen. In de jaren ’90 was het voor de Raad eenvoudiger om militair in te grijpen. De Koude Oorlog was voorbij en de verhoudingen tussen de Verenigde Staten en Rusland, dat de zetel van de Sovjet-Unie had overgenomen, waren minder gespannen. De Veiligheidsraad was in de jaren ’90 dan ook effectiever en het stuurde troepen naar Irak in 1991, na de inval van Sadam Hoessein in Koeweit, en Joegoslavië in 1992, waar oorlog was uitgebroken na de afscheiding van Slovenië, Kroatië en Bosnië.

Kritiek op de Veiligheidsraad

De Veiligheidsraad heeft in de bijna zeventig jaar van zijn bestaan veel kritiek gehad. Zo werd al bij de oprichting beweerd dat Frankrijk en China tweederangs mogendheden waren, die alleen maar een zetel kregen omdat dat de Verenigde Staten en Groot-Brittannië op dat moment het beste uitkwam. China is inmiddels wel uitgegroeid tot een wereldmacht, maar Frankrijk speelt nog steeds een beperkte rol op het wereldtoneel. De permanente leden werden er ook van beschuldigd dat zij alleen maar resoluties aannamen die hun belangen verdedigden. Zo wijzen criticasters er op dat de Veiligheidsraad wel ingreep in het olierijke Koeweit in 1991, maar niet in het grondstofarme Rwanda in 1994.

Uitbreiding

Tegenwoordig gaan er steeds meer stemmen op om het aantal permanente leden uit te breiden. Zo betalen Duitsland en Japan, de verliezers van de Tweede Wereldoorlog, meer aan de Verenigde Naties dan alle landen die zetelen in de Raad, op de Verenigde Staten na. Daarnaast willen opkomende economische grootmachten als Brazilië en India hun belangen ook graag vertegenwoordigd zien in de Veiligheidsraad.

Bij de goedkeuring van het voorstel om harder in te grijpen tegen kindermisbruik onthielden vier leden zich van stemming, omdat zij vonden dat dit kindermisbruik niet binnen het mandaat van de Veiligheidsraad valt om vrede en veiligheid te bewaken. De resolutie werd zonder tegenstemmen aangenomen.

Rubrieken: 

Tijdperken: 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

GM 2 cover - nu in de winkel

Het tweede nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Lees het eerste jaar Geschiedenis Magazine extra voordelig én kies een welkomstcadeau!

Piet Hein

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.