Uitvinding toiletpapier wc-papier wcpapier geschiedenis

Geschiedenis van toiletpapier

Wat zouden we zonder dat stukje papier in het kleinste kamertje van het huis moeten? Zittend op de pot vraagt iedereen zich wel eens af hoe het leven eruit zag in de tijd vóór de uitvinding van wc-papier. Wij zochten het voor je uit. Toiletpapier kent een lange geschiedenis, die al vroeg in onze jaartelling rond China begint.


Voorgangers


Voordat het wc-papier werd uitgevonden, gebruikte men in Japan andere objecten om na de toiletgang schoon te maken: de zogenaamde Chuugi. Dit waren dunne stokjes met verschillende lengtes waarmee de billen na toiletbezoek werden gereinigd. Van de Romeinen is bekend dat ze een stok met een spons eraan gebruikten, die ze na gebruik in een pot met zout water plaatsten. Andere volken gebruikten gras, hooi, bladeren, potscherven of kokosnootschillen (in Hawaï) om de stoelgang hygiënisch af te sluiten.


De eerste vermelding


De Chinezen waren naar alle waarschijnlijkheid de eerste gebruikers van toiletpapier. In 589 schreef de geleerde Yan Zhitui namelijk dat hij papier waarop nog leesbare confuciaanse teksten stonden, niet durfde te gebruiken als toiletpapier. Papier werd in deze samenleving dus al vroeg hergebruikt als toiletpapier. Een Arabische reiziger beschreef in 851 zijn verbazing over deze typisch Chinese gewoonte. Hij vond het maar een onfrisse handeling, gewend als hij was aan het gebruik van de hand en water voor de reiniging van de billen in de Arabische en Indische contreien.


Keizerlijk privilege


Terwijl dit hergebruik van kostbaar papier alleen in hogere kringen gebruikelijk was, werd uitsluitend voor de hofhouding van de keizer toiletpapier geproduceerd. Een vel van dergelijk wc-papier had de omvang van zestig bij negentig centimeter: de gebruiker scheurde er tijdens toiletbezoek verschillende kleinere stukjes af. Een akte uit 1393 laat zien dat er destijds jaarlijks zo’n 720.000 vellen voor de keizerlijke hofhouding werden geproduceerd.


Kranten & catalogi


In de 18e eeuw nam de verspreiding van het dagelijks nieuws middels kranten toe. Deze kranten werden naarmate de tijd vorderde massaal door de gewone man gebruikt als toiletpapier. Ook de gratis postordercatalogi die bijvoorbeeld in Amerika vanaf het einde van de achttiende eeuw werden verspreid, waren populair bij de stoelgang. Dit bleef zo tot de postorderbedrijven overgingen op catalogi in kleur, waardoor het papier veel glanzender – en daarmee minder absorberend – werd.


Gayetty’s Medicated Paper


In 1857 kwam de Amerikaanse zakenman Joseph Gayetty voor het eerst op de markt met papier speciaal voor het toiletgebruik. Hij noemde het Gayetty’s Medicated Paper en beweerde dat het de ‘grootste levensbehoefte van de eeuw’ was. Het toiletpapier werd verkocht in pakjes van 500 kleine vellen voor 50 dollarcent. Dit was de gemiddelde Amerikaanse burger nog te duur; de catalogus bleef graag gezien op het toilet.


Zonder houtsplinters


In 1879 verscheen het eerste toiletpapier op rol en aan het einde van de negentiende eeuw volgde de herkenbare perforatiegaatjes tussen de vellen. Hoewel dit toiletpapier prima te gebruiken was, bleef er altijd kans op een pijnlijke houtsplinter in het papier. In 1932 kwam er gegarandeerd splintervrij toiletpapier op de markt dat dit ongemakkelijke probleem verhielp.


Politieke boodschap


Inmiddels kan bijna geen land (met uitzondering van een aantal Arabische staten) meer zonder wc-papier en bestaan er luxe variaties met luchtkussentjes, printjes en meerdere lagen. Dat toiletpapier zelfs een politieke boodschap uitdragen kan, tonen rollen wc-papier met de afbeelding van Adolf Hitler erop, die in de Tweede Wereldoorlog gretig aftrek vonden.


Tekort


Op 19 december 1973 beweerde presentator Johnny Carson tijdens de NBC Tonight Show dat er een groot tekort zou zijn aan toiletpapier. Deze grap werd serieus genomen, waardoor Amerika massaal aan het hamsteren sloeg en er voor een aantal weken geen toiletpapier meer te koop was. In Japan leek er van deze Amerikaanse humor geen sprake, toen het Ministerie van Handel in 2014 de inwoners in ernst opriep speciale noodverpakkingen toiletpapier te kopen. De uitbraak van COVID-19, beter bekend als het coronavirus, in 2020, zorgde er ook in Nederland voor dat mensen massal wc-papier insloegen. In somige supermarkten leidde dit zelfs tot kleine verchtpartijen om de laatste rollen wc-papier.


Gayetty lijkt met zijn uitspraak in 1857 ‘de grootste levensbehoefte van de eeuw’ gelijk te krijgen. Hij heeft zich misschien alleen een eeuw of twee vergist.  


Dit artikel stond eerder op Isgeschiedenis en is aangepast om beter aan te sluiten bij de actualiteiten.


Afbeelding:


Kleuters zitten op toiletten, 23 januari 1946. Fotograaf onbekend, fotocollectie Anefo (public domain) via Nationaal Archief.  

Ook interessant: 

Onderwerpen: 

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

GM 2 cover - nu in de winkel

Het tweede nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Piet Hein

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

De wieg van de Zijderoute

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.