Hendrik VIII mocht niet scheiden van paus Clemens VII

HISTORISCH SCHANDAAL: Nadat de Engelse koning Hendrik VIII met de vrouw van zijn broer Arthur was getrouwd, leek de toekomst voor de troonopvolging veilig gesteld. Zijn vrouw Catharina van Aragon baarde echter geen zoon. Hendrik VIII wilde van haar scheiden maar paus Clemens VII verbood dit. Als reactie scheidde Hendrik zich af van de Rooms-Katholieke Kerk en richtte hij een eigen kerk op.

Huwelijk Catherina van Aragon

Eerste in lijn van troonopvolging en broer van Hendrik, prins Arthur, overleed in 1502. Hendrik VIII (1491-1547) passeerde zo diens voorrang om koning van Engeland te worden. De oudere Arthur was getrouwd met de Spaanse prinses Catharina van Aragon (1485-1536), de dochter van het Spaanse koningspaar Ferdinand en Isabella van Aragon. Na de dood van Arthur vroeg zijn vader Hendrik VII aan paus Julius II dispensatie van het huwelijk tussen Arthur en Catharina. De Engelse koning wilde namelijk dat zijn jongere zoon Hendrik met Catharina trouwde. Hiermee hoopte hij de diplomatieke banden met Spanje te versterken.

Echtscheiding Catharina van Aragon

Onder pauselijke toestemming trouwden Hendrik en Catharina in 1509. Na twintig jaar huwelijk, zonder grote verassingen, raakte Hendrik VIII uitgekeken op zijn vrouw. In 1516 kreeg Catharina nog wel een dochter: prinses Mary. Een mannelijke troonopvolger kwam er echter niet en Hendrik raakte geïnteresseerd in andere vrouwen. De vele affaires waren geen geheim aan het hof. Omdat de troonopvolging in gevaar kwam, zag Hendrik zich genoodzaakt iets te doen. Hij geloofde dat zijn huwelijk met de weduwe van zijn broer, wat volgens de Bijbel niet mocht, de reden was dat hij geen zoon kreeg. Hij wilde scheiden en vroeg de paus zijn huwelijk onwettig te laten verklaren. Hendrik wilde namelijk trouwen met Anna Boleyn, een van Catharina’s hofdames, op wie Hendrik verliefd was. Zij was inmiddels ook zwanger van de koning.

Breuk met de Rooms-Katholieke Kerk

Paus Clemens VII weigerde echter in 1533 om het huwelijk van Catharina van Aragon en Hendrik VIII te ontbinden. Ook niet na inmenging van kardinaal Wolsey, die veel invloed in Engelse politiek had. Clemens VII was namelijk op dat moment in gevangenschap van de Spaanse keizer Karel V; Catharina was familie van Karel V. Vanwege belangenverstrengeling kon Clemens niet het huwelijk ontbinden. Hendrik zag nog maar één mogelijkheid om zijn plannen te verwezenlijken en de troon veilig te stellen; hij brak met de Katholieke Kerk. Met de Act of Supremacy riep hij zichzelf in 1534 uit tot hoofd van de nieuwe Anglicaanse Kerk (Church of England). Kardinaal Wolsey werd ontslagen, omdat hij niet aan de verwachtingen van de koning had voldaan zoals het huwelijk ontbinden. De nieuwe aartsbisschop van Canterbury, Thomas Cranmer (1489-1556), verklaarde het huwelijk snel onwettig. Catharina protesteerde nog bij de rechters, maar Hendrik verbande haar van het Engelse hof.

Excommunicatie Hendrik VIII

Na de breuk met de Katholieke Kerk nam Hendrik al haar goederen in beslag. Voornamelijk de kloosters moesten het ontgelden en werden leeggehaald. De opbrengsten gingen naar de Engelse Kroon. De protestanten werden in het land streng vervolgd. In een poging om de ramp ongedaan te maken, excommuniceerde paus Clemens koning Hendrik VIII. Dit mocht niet baten en scheiding met de Rooms-Katholieke Kerk bleef een feit.