Het Bloedbad van Trelew in Argentinië
De Argentijnse oud-luitenant Luis Emilio Sosa is vandaag samen met twee andere marineofficieren veroordeeld tot een levenslange celstraf. De rechtbank achtte hen schuldig aan misdaden tegen de menselijkheid, vanwege hun betrokkenheid bij het Bloedbad van Trelew van 1972. Hierbij werden negentien Argentijnse gevangenen neergeschoten bij wat de overheid beschouwde als een ‘mislukte ontsnappingspoging’.
Begin jaren ’70 was er sprake van grote onrust in Argentinië. Na een reeks staatsgrepen – door de organisatoren zelf de ‘Argentijnse Revolutie’ genoemd – was de macht in handen gevallen van een militair regime. Vanaf 1971 stond dit bestuur onder leiding van generaal Alejandro Lanusse, die met geweld en de steun van enkele multinationals probeerde Argentinië om te vormen tot een corporatistische autoritaire staat.
Rawson gevangenis
Zijn grootste tegenstanders in dit streven waren de Peronisten, aanhangers van de in 1955 afgezette linkse president Juan Domingo Perón. Onder de militaire junta van de Argentijnse Revolutie werden zij en andere linkse betogers dan ook op grote schaal gearresteerd en vastgezet. Velen van hen kwamen terecht in de Rawson gevangenis, gelegen nabij de stad Trelew in de Argentijnse provincie Patagonië.
Ontsnapping
Op 15 augustus 1972 brak er om half 7 ’s avonds onrust uit in de gevangenis. Onder leiding van Mario Roberto Santucho – de voorzitter van de Revolutionaire Arbeiderspartij – ondernamen 110 gevangenen op dat moment tegelijkertijd een ontsnappingspoging. Zes van hen, waaronder Santucho, slaagden erin met een vluchtauto het lokale militaire vliegveld te bereiken, waarna ze op een vliegtuig richting het buurland Chili stapten. Oorspronkelijk waren er ook ontsnappingsvoertuigen voor de andere gevangenen geregeld, maar vanwege een miscommunicatie kwamen die nooit opdagen.
Arrestatie
Uiteindelijk slaagden negentien andere gevangenen er toch in om met een drietal taxi’s het militaire vliegveld van Trelew te bereiken. Daar kwamen zij vervolgens net op tijd aan om het vliegtuig naar Chili te zien vertrekken. Aangezien de gevangenen verder geen mogelijkheid zagen om te vluchten, besloten ze zich maar over te geven aan luitenant Luis Emilio Sosa van het Argentijnse leger.
In aanwezigheid van de pers verzochten zij vervolgens om teruggebracht te worden naar de Rawson gevangenis, maar dit verzoek werd afgewezen. Sosa beweerde dat er nog steeds een opstand gaande was in de gevangenis en dat de gevangenen daarom tijdelijk op het militaire vliegveld ondergebracht werden. Tegelijkertijd verbood hij de journalisten hen te volgen naar deze locatie, omdat daar ‘niet genoeg ruimte’ voor hen was, aldus Sosa.
Bloedbad van Trelew
In de daaropvolgende week vonden er intensieve onderhandelingen plaats tussen de Argentijnse junta en de Chileense president Salvador Allende over de terugkeer van de ontsnapte gevangenen. Toen duidelijk werd dat Allende niet bereid was om de zes vluchtelingen uit te leveren, besloot het regime van Lanusse tot een wraakactie. Op 22 augustus 1972 werden de negentien overige gevangenen om half vier ’s ochtends uit hun cel gehaald en neergeschoten. Zestien van hen kwamen om het leven, de drie anderen raakten gewond.
Luis Emilio Sosa
Volgens het officiële rapport van het Argentijnse leger was er sprake van een ‘mislukte ontsnappingspoging’. Uit de ooggetuigenverslagen van de drie overlevende gevangenen blijkt echter dat de negentien verzameld werden op een plein en de opdracht kregen om met hun hoofd naar de grond te kijken. Vervolgens werden ze allemaal neergeschoten door een patrouille onder leiding van luitenant Sosa.
In 2012 werd diezelfde Luis Emilio Sosa samen met twee andere Argentijnse marineofficieren veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor zijn betrokkenheid bij het Bloedbad van Trelow van 1972.
