De geschiedenis van de motorfiets: van stoomaandrijving tot Japanse dominantie
Hoewel de motorfiets nog steeds een select publiek aantrekt, is het bestaan en de beschikbaarheid voor de consument nu iets wat we voor lief nemen. Maar net zoals met vele andere zaken, moet zo’n voertuig ook een keer uitgevonden zijn door iemand. De uitvinding van de motorfiets was natuurlijk ondnekbaar geweest zonder de introductie van de fiets. Maar wanneer slaagde men erin om fietsen te voorzien van gemotoriseerde aandrijving? Daarvoor moeten we terug naar de tweede helft van de negentiende eeuw.
Stoommotorfiets
Geloof het of niet, de motorfiets werd in het begin aangedreven door stoom. In 1876 werd in Frankrijk voor het eerst een kleine stoommachine op een trapfiets geplaats om hem aan te drijven. Een jaar later werd in Amerika al een tweecilinder stoomfiets gemaakt waarbij er tussen de wielen een kolengestookte ketel tussen de wielen zat. Dat jaar patenteerde de Franse ingenieur Louis-Guillaume Perreaux een gelijkwaardige door stoom aangedreven eencilinder machine, maar deze had een alcohol brander en dubbele riemaandrijving. In 1881 ontwikkelde de Amerikaan Lucius Copeland de Star high-wheeler, waarvan het achterwiel aangedreven werd door een kleinere stoomketel. Deze haalde een topsnelheid van 20 kilometer per uur.
De eerste commerciële motorfietsen
In1884 kwam de Butler Petrol Cycle op de markt als de eerste commerciële fiets met motor. Het was een driewieler die op petroleum liep met een watergekoelde 600 cc tweecilinder viertaktmotor. Daarna begon onder andere Gottlieb Daimler in Duitsland met het produceren van motorfietsen met verbrandingsmotoren. De term motorfiets wordt algemeen wanneer Hildebrand & Wolfmüller in 1894 als eerste starten met de serieproductie van de Motorrad, wat motorfiets betekent. Bekende fabrikant als Royal Enfield, Triumph, Norton, Indian en Harley-Davidson volgden tussen 1901 en 1910. Veel van de motoren van Harley-Davidson en Triumph werden in de Eerste Wereldoorlog ingezet door geallieerde troepen.
De moderne tijd
Hoewel na de Tweede Wereldoorlog de nog steeds populaire Vespa van Piaggio op de markt kwam en achtereenvolgens Triumph, BSA en het Duitse NSU de grootste motorfietsfabrikanten werden, begon Japanse producenten vanaf de jaren ’60 de markt te veroveren. In die periode werd de motorfiets ook meer een status- en lifestyleobject. Door de hoge kwaliteit van de Japanse motoren, legden veel Europese merken het af en gingen failliet. BMW kwam echter in 1970 sterk terug met haar Slash-5 series. Ook Harley-Davidson kreeg het moeilijk, maar overleefde door een combinatie van unieke producten, Amerikaanse wetten en nationalisme. Desalniettemin domineren Japanse fabrikanten tot op de dag de wereldwijde motorfietsindustrie. Enkele pogingen om een motorfietsen met een dieselmotor resulteerden nooit in een succesvol product.
Hoewel motoren dus al langer beschikbaar zijn voor het algemene publiek, is in Nederland het pas sinds 1972 verplicht om een helm te dragen op de motor voor zowel de chauffeur als de passagier. Bij wet wordt er overigens geen verschil gemaakt tussen motorhelmen en brommerhelmen, waardoor alle helmen die goedgekeurd zijn volgens de Europese norm 22.05 zowel de brommer als de motor gedragen mogen worden. Motorhelmen zijn over het algemeen wel beter afgewerkt dan bromfietshelmen. Beschermde motorkleding is nooit verplicht gesteld, maar speelt wel een zeer belangrijke rol in het beschermen van de motorrijder, zowel op de motor als bij een val. Zeker nu de motoren van deze tijd aanzienlijk sneller kunnen dan de 20 kilometer per uur van de Star high-wheeler!
