Biografie van Dag Hammarskjöld

Dag Hammarskjöld was een Zweeds diplomaat en econoom. Hammarskjöld was secretaris-generaal van de Verenigde Naties van 10 april 1953 tot zijn dood op 18 september 1961. In zijn tijd als secretaris-generaal zou hij veel betekenen voor de organisatie. In 1961 kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede. Hij was de eerste persoon die na zijn dood deze prijs ontving.

Dag Hammarskjölds eerste jaren

Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskjöld werd op 29 juli 1905 geboren in het Zweedse Jönköping. Hammarskjölds vader had een grote invloed op hem. Hammarskjölds vader werkte namelijk als gouverneur en was premier van Zweden van 1914 tot 1917. Hierdoor leerde Hammarskjöld dat er geen werk zo belonend was als dat van onbaatzuchtige dienst voor je land en de mensheid.

Hammarskjölds studie en eerste werk

Dag Hammarskjöld studeerde rechten en economie aan de universiteiten van Uppsala en Stockholm. Hij kreeg zijn diploma voor rechten in 1930 en zijn doctoraat voor economie in 1934. Kort na het verdienen van zijn doctoraat werd Hammarskjöld secretaris van de Nationale Bank van Zweden. Hierna was hij voor negen jaar werkzaam als ondersecretaris van het ministerie van Financiën. In 1941 werd hij voorzitter van de Nationale Bank van Zweden. Dag Hammarskjöld was de eerste persoon die zowel deze functie als de functie van ondersecretaris van het ministerie van Financiën tegelijk uitvoerde.

Hammarskjölds werk en prestaties

In 1945 werd Hammarskjöld aangewezen als adviseur van het kabinet van Financiën. Hij zou na de Tweede Wereldoorlog verschillende financiële overeenkomsten afsluiten met onder andere het Verenigd koninkrijk en de Verenigde Staten. Hammarskjöld werd de Zweedse afgevaardigde voor de Conferentie van Parijs in 1947. Deze conferentie zou een grote rol spelen in het oprichten van het Marshallplan.

Hammarskjölds rol als secretaris-generaal

Op 7 april 1953 werd Dag Hammarskjöld secretaris-generaal van de Verenigde Naties. In deze onzekere tijd werd hij door de Sovjet-Unie slechts als een pion van het Westen gezien. Dat maakte het moeilijk om het vertrouwen van het land te winnen. Toch liet hij wel degelijk zijn invloed gelden. In 1955 behaalde Dag Hammarskjöld een grote overwinning: hij zorgde ervoor dat vijftien Amerikaanse piloten, gegijzeld door China, werden vrijgelaten. Hammarskjöld was met de Canadese staatsman Lester Pearson betrokken bij de oplossing van de Suezcrisis in 1956. In 1957 werd Hammarskjöld voor een tweede termijn als secretaris-generaal van de Verenigde Naties aangewezen en in 1958 speelde hij een grote rol in de crisis in Libanon en Jordanië.

Hammarskjölds rol in de Congocrisis

Hammarskjöld zond verschillende VN missies uit om de vrede te behouden. Een crisis die hij erg urgent vond kwam in 1960, in Congo. Congo had een nieuwe regering die vele problemen voor zich had, waaronder de dreiging van een opstand van het leger. Het voormalige Belgische Congo was onafhankelijk geworden. Na de onafhankelijkheid brak in het land echter een burgeroorlog uit. Doordat de Verenigde Staten en de Sovjet Unie ieder verschillende partijen in het conflict ondersteunden, werd de Congocrisis een uitbreiding van de Koude Oorlog. Hammarskjöld maakte zelf vier reizen naar Congo, om toezicht te houden op de acties van de Verenigde Naties in dit land. Het was tijdens de vierde reis dat Hammarskjöld zou overlijden.

Hammarskjölds dood

Op 18 september 1961 was Hammarskjöld onderweg om een wapenstilstand te overleggen, toen zijn vliegtuig neerstortte bij Ndola, Zambia. Hammarskjöld zou met deze vredesoperatie naar Katnage vliegen, een provincie van Congo om met de president van de provincie, Moise Tshombe te spreken.

De precieze oorzaak van Hammarskjölds dood bleef voor decennia en groot mysterie. Sommigen gaven de schuld aan de piloot van Hammarskjölds vliegtuig. Anderen dachten dat vijanden van de Congolese regering Hammarskjöld vermoord hadden. Volgens verschillende bronnen zou Hammarskjölds vliegtuig mogelijk neergehaald zijn door een gevechtsvliegtuig. Een vaak genoemde, mogelijke piloot van dit gevechtsvliegtuig is Belgische piloot Jan van Risseghem. Maar de schuld van deze Belgische piloot is nog niet definitief vastgesteld.

Jan van Risseghem

Van Risseghem verwees in eerder onderzoek naar Hammarskjölds dood naar zijn vluchtlogboek, waaruit bleek dat hij niet in Katanga was rond de tijd van het ongeluk. In de documentaire van Deense filmmaker Mads Brügger kwam nieuw bewijs naar voren tegen van Risseghem. Verschillende getuigen claimen dat van Risseghem verteld had dat hij degene was die Hammarskjölds vliegtuig had neergehaald. Ook wordt er beweerd dat van Risseghem het vluchtlogboek had vervalst. De documentaire ‘’Cold Case Hammarskjöld’’ ging op 26 januari 2019 in première op het Sundance Film Festival.

Bronnen:

• Biography.com: Dag Hammarskjöld Biography
• Encyclopaedia Britannica: Dag Hammarskjöld SWEDISH STATESMAN AND SECRETARY-GENERAL OF THE UNITED NATIONS
• The Guardian: Man accused of shooting down UN chief: ‘Sometimes you have to do things you don’t want to…’

Afbeelding:

• Dag Hammarskjöld outside the UN building (1953): UN/DPI [Attribution], via Wikimedia Commons