Dé speech van Charlie Chaplin

Charlie Chaplin is één van de meest iconische figuren uit de geschiedenis van de film. Vooral bekend is hij door zijn rollen in de stomme films, producties waarin niet gesproken wordt. Toch verbrak hij de stilte met onder andere zijn optreden in de satirische en spottende film “The Great Dictator”. Zijn speech aan het einde van de voorstelling wordt regelmatig gezien als de beroemdste filmtoespraak ooit.

Charles Spencer Chaplin werd geboren op 16 april 1889 in Londen. Hij was van jongs af aan al bekend met de kunsten van acteren. Zijn vader was een vocalist en acteur en zijn moeder was zangeres en actrice. Zijn debuut maakte hij bij een groep met de naam “The Eight Lancashire Lads”, waar hij - bijzonder genoeg - opviel door zijn tapdanstalent.

Hij praat!

Eind jaren ‘30 begon Charlie Chaplin met het schrijven van “The Great Dictator”. Op dat punt zat hij op het hoogtepunt van zijn carrière en was hij razend populair. Met name zijn rol als de “Tramp” (de zwerver) bezorgde hem grote roem. Met “The Great Dictator” bood Chaplin met behulp van humor een satirische kijk op Adolf Hitler en, in kleinere mate, Mussolini. Hij maakte gebruik van zijn ‘reputatie’ als Jood, terwijl hij dit niet was. Opmerkelijk feit in deze film: Charlie Chaplin praat!

Dubbelrol

In de film speelt Charlie Chaplin twee rollen: de Joodse kapper en de dictator Adenoid Hynkel. Het eerste karakter lijdt aan geheugenverlies en vindt zichzelf terug in een antisemitisch land. Hij snapt echter niks van de omstandigheden. Het tweede karakter, de dictator Hynkel, is de leider van een fictief land met een overwinningsdrang dat moet leiden tot het keizerschap van de wereld.

Overeenkomsten tussen twee zeer verschillende figuren

Ironisch genoeg hadden Chaplin en Hitler veel gemeen. Beiden zijn geboren in april, hadden geen ideale jeugd, wilden kunstenaar worden; de één in het theater, de ander als schilder. Daarnaast is bekend dat Adolf Hitler een tijd lang als zwerver in Wenen verbleef, een rol die Charlie Chaplin meerdere malen vertolkte op het grote scherm.

‘De beroemdste speech uit filmgeschiedenis’

Aan het einde van de film houdt de Joodse kapper een speech. Hoewel Chaplin deze toespraak in eerste instantie niet in gedachte had voor de film, werd hij door technische omstandigheden op het laatste moment toegevoegd. Hierin spreekt de kapper een publiek toe waarin hij mensen oproept tot verbroedering. Zo zegt hij op een bepaald moment: “Don’t fight for slavery! Fight for liberty!” Hij eindigt met opmerkingen over politieke stelsels en leiders zoals de democratie en dictators. Hij sluit af met legendarische woorden: “Soldiers! in the name of democracy, let us all unite!” Bekijk hier ook de clip met de toespraak uit de film:

Spijt achteraf

Toen de film uitkwam in 1940 waren velen over de hele wereld geschokt door het optreden. Hoe durfde een Britse burger een wereldleider belachelijk te maken? Het beeld dat Chaplin schetste, klopte volgens hen van geen kant. Een jaar later zou echter duidelijk worden tot wat voor gruwelijkheden Hitler daadwerkelijk in staat was. Achteraf heeft Chaplin naar buiten gebracht dat hij de film nooit gemaakt zou hebben als hij had geweten hoe hij met zijn film de spijker op de kop sloeg met zijn satirische portret van Hitler.

Een toespraak waardig voor de mensheid

Het opvallende aan de toespraak is ernst ervan. Hoewel Chaplin op het moment van filmen niet had kunnen weten wat voor donkere periode de wereld tegemoet zou komen, is het binnen de tijdsgeest een zeer waardige speech. Het is dan bijzonder hoe een dergelijk speech zo’n humoristische en satirische film afsluit. Al met al is het duidelijk: het was inderdaad een ‘Speech for Humanity’.