Geschiedenis van Bonaire

Bonairianen kunnen wel zonder de Nederlanders (‘Makambas’). Ze hebben het gevoel dat de Nederlanders bevoordeeld worden. 18 december 2015 wordt er daarom een referendum gehouden over de relatie met Nederland. Bonairianen geven dan aan of ze wel of niet tevreden zijn over de band met de Lage Landen. Zo niet, dan moet er gekeken worden naar een andere samenwerkingsvorm.

Op 6 september 1499 werd het eiland ontdekt door Spaanse ontdekkingsreizigers. Alonso de Ojeda (1465-1515) en Amerigo Vespucci (1454-1512) worden wel genoemd als de ontdekkers van het eiland, maar zeker is dat niet. De Spanjaarden verkenden het eiland, maar omdat ze er geen goud vonden, en de grond ook niet geschikt bevonden werd om landbouw te bedrijven, noemden de Spanjaarden het al gauw ‘Islas Inútiles’: de nutteloze eilanden.

Hispaniola en de WIC

De bewoners ervan waren allerminst nutteloos, vonden de conquistadores. Ze voerden in 1515 de hele bevolking van het eiland af naar Hispaniola (het huidige Haïti/Dominicaanse Republiek), om daar als slaaf te werken. Pas 11 jaar later keerden een paar indianen weer terug naar Bonaire. In 1634 veroverde de Nederlandse West Indische Compagnie (WIC) de eilanden. Dat was niet moeilijk, want er woonden hoogstens zestig Spanjaarden op het eiland.

Kolonie van hout en zout

Nederland had vooral belang bij een steunpunt in de Caribische Zee als springplank naar Brazilië, waar zij graag een kolonie wilde stichten. Onder het bewind van de WIC werd Bonaire een belangrijke producent van verfhout, en vooral zout. Om zout te winnen werden Afrikaanse slaven naar het eiland verscheept. Bonaire werd ook een belangrijke doorvoerhaven voor de slavenhandel. Het zou tot 1863 duren voor er een einde kwam aan deze mensenhandel.

Franse tijd en Engelse bezetting

In de 18e eeuw vestigden zich steeds meer blanken op het eiland. De indiaanse bevolkingsgroep bleef krimpen en rond 1810 vertrokken de laatste indianen naar het vasteland van Amerika. Tussen 1807 en 1816, toen Nederland deel uitmaakte van het rijk van Napoleon, werd Bonaire bezet door Engeland. In 1816 werd, in de nasleep van de Napoleontische oorlogen, het eiland definitief aan Nederland toegewezen. Nadat in de jaren ’60 van de 19e eeuw een einde was gekomen aan de overheidsplantages, werd de grond verkocht. Het leidde ertoe dat vrijwel het hele eiland in handen kwam van twee grootgrondbezitters. Dat deed de economie geen goed, en veel mensen vertrokken om in Venezuela te gaan werken.

Ontbinding Nederlandse Antillen

Bonaire profiteerde later wel van de olie-industrie op Aruba, en na de Tweede Wereldoorlog groeide het toerisme uit tot een belangrijke pijler van de economie. In 1954 kregen de Nederlandse Antillen een hoge mate van zelfbestuur. Maar wie nog over de Nederlandse Antillen praat loopt achter. Sinds 10 oktober 2010 bestaan de Nederlandse Antillen niet meer. Curacao en Sint Maarten zijn zelfstandige landen geworden binnen het Koninkrijk der Nederlanden, terwijl Bonaire, Sint Eustatius en Saba bijzondere gemeenten zijn geworden van Nederland. Na 2010 verhuisden duizenden Nederlanders naar Bonaire.

Nederlandse migratiegolf na 2010

Nadat de Nederlandse migranten migreerden naar het eiland, hebben de Bonairianen het moeilijker. De Nederlandse wetten en regels die na 2010 in Bonaire gelden maken het moeilijker om eigen bedrijven te beginnen. Geld lenen bij de bank is moeilijker en bedrijven hanteren strengere opleidingseisen. In de praktijk krijgen Nederlanders meer kans op een baan. Bonairianen voelen zich buitengesloten in hun eigen land. Daarentegen is Bonaire nu wel veiliger. Daarnaast is de infrastructuur en het onderwijs verbeterd. Premier Rutte gaf eerder al aan dat ieder eiland de mogelijkheid heeft om vrijblijvend uit het koninkrijk te stappen als dat door de bijzondere gemeente nodig wordt gevonden.