Geschiedenis van de belangrijkste vioolbouwers

De Amerikaanse geneticus Dan Chitwood, verbonden aan het Donald Danforth plant Science Center in St. Louis, stelt dat de viool zich in de loop der eeuwen vooral heeft ontwikkeld door vier families, meldde de Volkskrant op 9 oktober 2014. Hierbij gaat het om families die banden hebben met de vioolbouwers Stradivarius, Maggini, Amati en Stainer. Behalve Stainer kwamen deze vioolbouwers allen uit Italië.

De familie Amati

De Amati waren een familie uit Cremona – een stad in Lombardije – die ongeveer tussen 1550 en 1740 violen bouwden. De familie is verantwoordelijk voor de vorm van de moderne viool. Andrea Amati, de eerste vioolbouwer in de familie, bouwde zijn eerste viool in opdracht voor Lorenzo de Medici in 1555. De Medici hielden van Andrea’s violen, want in 1560 bestelde Catherine de Medici nog eens 38 exemplaren. Andrea Amati’s zoons Antonio Amati en Girolamo Amati, waren verantwoordelijk voor het perfectioneren van het f vormige klankgat van de viool. De zoon van Girolamo, Nicolò Amati, perfectioneerde het design nog verder, maar werd vooral bekend als de leraar van de bekende vioolbouwer Stradivarius.

De vioolbouwer Stradivarius

Stradivarius kwam ook uit Cremona. Zijn eerste violen hadden veel weg van die van zijn leraar Nicolò. Vanaf 1684 begon Stradivari echter met het maken van andere modellen. Deze modellen vroegen door hun grootte om een andere aanpak dan de modellen van Nicolò. Deze nieuwe maat waarin Stradivarius zijn violen bouwde, zou uiteindelijk de standaard worden. Stradivarius beleefde gouden tijden tussen 1700 en 1725, waarbij ook hij de Medicifamilie als een van zijn klanten kon rekenen.

Giovanni Paolo Maggini

De bekendste vioolbouwer van de Magginifamilie, was Giovanni Paolo Maggini. Maggini leerde het vak van een van de eerste Vioolbouwers Gasparo da Salò. Gasparo ontwikkelde een techniek waarmee hij zeer hoogwaardige snaren kon produceren. Tot ver in Frankrijk waren zijn violen populair. Voor de Fransen ontwikkelde hij zelfs een aparte iets kleinere vioolstijl. Maggini verbeterde het concept van zijn leraar. De violen van Maggini en da Salò stonden bekend om hun diepe geluid en krachtige toon en de makers werden gezien als de belangrijkste vertegenwoordigers van de zogenaamde Bresciaanse school. Van Maggini is bekend dat hij echter maar zo’n zestig violen heeft gebouwd.

De vioolbouwer Stainer

Tot 1800 hadden de Italiaanse vioolbouwers weinig invloed ten noorden van de Alpen. De Oostenrijkse vioolbouwer Jacobus Stainer was hier heer en meester. Deze Stainer had waarschijnlijk eerst een opleiding tot meubelmaker gevolgd voordat hij in Italië een opleiding tot vioolbouwer kreeg. Waarschijnlijk werd Stainer in Italië eerst onderwezen door een Zuid-Duitse vioolbouwer. Er zijn echter aanwijzingen dat Stainer later ook bij de familie Amati in de leer was. De lak die Stainer voor zijn violen gebruikte wijst ook op dergelijke Italiaanse connecties. Stainer bouwde tijdens zijn leven zeker 300 violen en werd door zowel de Aartshertog van Tirol als keizer Leopold I van het Roomse Rijk geëerd met de titel van speciaal bediende van de vorst. Ook in de 18e eeuw bleven Stainers violen veel duurder dan de violen van Italiaanse makelij.

Violen van de families nu

Tegenwoordig zijn de violen van deze bekende makers haast onbetaalbaar. De waarde van de Maggini violen liggen bijvoorbeeld ergens tussen de $200.000,- en $2.000.000,-. Een gemiddelde viool van Nicolò Amati wordt geschat op zo’n $600.000,-. De violen van Stradivarius zijn misschien wel het bekendst en tegenwoordig het meest geliefd. Zijn instrumenten worden het meest door verzamelaars gezocht.