Geschiedenis van het tandenpoetsen

Wetenschappers van de universiteit van Californië hebben een verband aangetoond tussen de gevolgen van het poetsen van de tanden op de ontwikkeling van dementie. Ouderen die regelmatig hun gebit reinigen hebben ruim 65 procent minder kans om dementie te ontwikkelen, zo blijkt uit het onderzoek. De traditie van het tandenpoetsen is al eeuwenoud, maar werd in de loop van de geschiedenis op verschillende manieren ingevuld.

De oudste voorbeelden van middelen om de mondhygiëne te bevorderen stammen al van ver voor onze jaartelling. Zo gebruikte men in China al in de 17e eeuw voor Christus een zogeheten ‘kauwstok’, een houten takje waar net zo lang op gekauwd werd totdat één uiteinde gebruikt kon worden als een borstel. Deze methode van tandenpoetsen werd later, in de 7e eeuw na Christus, onder meer aanbevolen door de islamitische profeet Mohammed, die het poetsinstrument de naam ‘miswak’ gaf.

Tandenpoetsen in de oudheid

In Europa hield men er ondertussen al sinds de oudheid verscheidene andere gebruiken op na. Zo zou de Griekse filosoof Aristoteles de krijgsheer Alexander de Grote geadviseerd hebben om zijn tanden schoon te maken met een ‘dunne linnen doek, die ietwat ruw is’. Deze lap – die vaak was voorzien van een laagje roet of zout – werd vervolgens uitvoerig over de tanden heen gewreven.

Een andere methode om het gebit te reinigen was het gebruik van allerhande voorwerpen als geïmproviseerde tandenstokers. In dit kader raadde de Romeinse historicus Plinius de Jongere het gebruik van de veer van een aasgier echter af, want deze zou een slechte adem veroorzaken. Hijzelf was meer een voorstander van het gebruik van de stekels van een stekelvarken, aangezien deze de tanden sterk zouden maken.

Middeleeuwse tradities

De methodes die ontstonden in de oudheid zouden nog lang daarna in gebruik blijven. Zo gaf de Britse schrijver William Vaughan in 1602 zijn lezers nog de opdracht: “spoel de mond na iedere maaltijd, slaap met je mond open en wrijf de tanden ’s ochtends schoon met een linnen doek”. Vanaf de 17e eeuw namen deze tradities in Europa geleidelijk af, met name door de introductie van de eerste tandenborstels vanuit China. Deze waren gemaakt van paardenharen, gewikkeld rondom het bot van een os, en werden in het Oosten al ruim vijf eeuwen gebruikt.

William Addis

Tandenpoetsen in 1899

De eerste Europese tandenborstel werd bedacht door de Brit William Addis in 1780. Terwijl hij in de gevangenis zat wegens het veroorzaken van een relletje ontwikkelde hij een nieuwe manier om zijn tanden te reinigen. Addis boorde een aantal gaten in een botje dat hij bewaard had van zijn maaltijd en reeg hier een aantal varkensharen doorheen. Na zijn vrijlating groeide de tandenborstel van Addis al snel uit tot een groot succes en bij zijn dood in 1808 stond hij aan het hoofd van een groot bedrijf dat later uit zou groeien tot het merk ‘Wisdom Toothbrushes’. In de loop van de 19e eeuw zou tandenpoetsen vervolgens in heel Europa gebruikelijk worden.

Verenigde Staten

Alleen in de Verenigde Staten liep de ontwikkelingen op dit gebied ver achter. Pas na afloop van de Tweede Wereldoorlog werd het tandenpoetsen ook hier de standaard, nadat de Amerikaanse soldaten het gebruik mee terug hadden genomen uit Europa. Nu hebben wetenschappers uit Californië, naast de noodzaak van een goede mondhygiëne, nog een reden gevonden waarom het belangrijk is om de tanden te poetsen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat ouderen die regelmatig hun gebit reinigen ruim 65 procent minder kans hebben om dement te worden.