Geschiedenis van Philips gloeilampendivisie

Op 23 september werd bekend dat Philips van plan is haar lichtdivisie te verzelfstandigen. Medewerkers voelen zich hierbij volgens de Volkskrant verraden. Opsplitsing betekent ook een behoorlijke afslanking van het bedrijf, want wereldwijd is de divisie Lighting nog steeds het grootste onderdeel van het bedrijf. Sinds haar oprichting in 1891 houdt het bedrijf zich al bezig met licht.

Belangrijke speler

De eerste lampen werden door Philips in een assemblagefabriek in elkaar gezet. Hierbij werd gebruik gemaakt van glasballonnen uit Oostenrijk en lampvoeten die gemaakt werden door een Middelburgse fabriek. Philips maakte dus alleen de kooldraad helemaal zelf. Door veel kleinere fabrieken op te kopen wist het bedrijf snel een belangrijkere speler op de markt te worden. In 1911 liet Philips zien dat zij zich kon meten met andere grote spelers in de sector. De nieuwe wolfraamdraad, die een vele malen beter rendement had, kwam nu namelijk ook in het assortiment van Philips. Om deze draad te maken was veel kennis vereist die bij kleinere fabrieken niet aanwezig was. Philips profiteerde daarna sterk van de neutrale positie van Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zij kon hierdoor gemakkelijk nieuwe markten bezetten.

Gloeilampkartel

Om haar marktpositie op lichtgebied veilig te stellen, besloot Philips in 1924 samen met de Amerikaanse fabrikant General Electric en het Duitse Osram, dat voor het grootste deel in bezit was van Siemens, gezamenlijke afspraken te maken. In dit zogenaamde Phoebuskartel verdeelden de bedrijven de wereldwijde markt onder elkaar. Belangrijker was echter dat ook werd afgesproken geen gloeilampen meer te maken die langer meegingen dan 1.000 uur. Hierdoor kon de gloeilamp uitgroeien tot een goedkoop massaproduct. Volgens velen stond dit wel grotere innovaties binnen de sector in de weg.

Radio’s

In 1925 werd de N.V. Philips Radio opgericht. Dit was de eerste keer dat andere activiteiten dan verlichting een grote rol gingen spelen. De gloeilamp was hierbij echter nog steeds belangrijk. Enkele jaren eerder had Philips namelijk haar eerste radiolamp gemaakt. Deze radiolampen werden gebruikt om elektronische signalen te versterken of te schakelen in zogenaamde zendapparaten. Later werd deze functie overgenomen door de transistor. Tot het eind van de jaren zestig behield de gloeilampendivisie daarom ook in andere takken van het bedrijf veel invloed.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Diversiteit

Zeer goede reclame voor Philips was de wereldtentoonstelling van 1937 in Parijs. Hierbij werd namelijk besloten om de Eiffeltoren te moderniseren door ouderwetse decoraties van de eerste verdieping te verwijderen en bovendien de gehele toren van nieuwe verlichting te voorzien. Philips mocht deze verlichting leveren. Het bedrijf had haar lichtassortiment toen al geleidelijk aan uitgebreid. Zo werden bij Philips bijvoorbeeld lampen gemaakt voor filmprojectoren en flitslampen. Vernieuwingstechnieken op basis van gasontlading moesten uiteindelijk de toekomst worden. In 1931 was daarom al de natriumlamp ontwikkeld en in 1948 werd de tl-buis geïntroduceerd.

Efficiëntie

Via haar ‘Hoofdindustriegroep Licht’ bracht Philips in 1980 de spaarlamp uit. Hiermee werd de weg vrijgemaakt naar efficiëntere methoden binnen consumentenverlichting. Sinds in 2012 de verkoop van veel gloeilampen bij wet verboden werd, maakt het bedrijf vrijwel geen gloeilampen meer. Door tijdige investeringen in nieuwe nog efficiëntere ledtechnieken kon het bedrijf dit verlies echter zeer goed opvangen. In tegenstelling tot andere takken binnen het bedrijf is de lichtdivisie altijd winstgevend geweest. Philips is heden ten dage naast Osram en General Electric de grootste speler op lichtgebied ter wereld. In meer dan 120 jaar tijd is er op deze markt positioneel gezien dus maar weinig veranderd.