May en de DUP: the Democratic Unionist Party

De Britse premier Theresa May moest na de tegenvallende verkiezingsuitslag van 8 juni 2017 een bondgenoot zoeken voor een meerderheid in het parlement. Dit is de DUP geworden, de Democratic Unionist Party. De samenwerking ligt gevoelig in verband met de afgesproken Britse neutraliteit in de Noord-Ierse kwestie, en de harde lijn van de DUP op bepaalde onderwerpen.

De DUP werd opgericht in 1971 door de orthodox-protestantse dominee Ian Paisley. In de jaren ’50 en ’60 heerste er veel werkloosheid in Noord-Ierland, en de protestanten meenden dat zij benadeeld werden in arbeidskwesties. De katholieken op hun beurt voelden zich gediscrimineerd door de overwegend protestantse overheid. Ondanks de religieuze tweedeling waren ‘the Troubles’, zoals het conflict heet, in de eerste plaats een strijd tussen republikeinen en unionisten. De republikeinen, vaak katholieken, wilden aansluiting bij Ierland terwijl de unionisten, meestal protestanten, onderdeel van het Verenigd Koninkrijk wilden blijven.

Lange geschiedenis van Noord-Ierse twisten

De religieuze en politieke problemen vormen onderdeel van een veel langere geschiedenis, waar ook stadhouder Willem III van Oranje een rol in speelt. Engelse kolonisten hadden zich vanaf de zestiende en zeventiende eeuw in Ierland gevestigd en daarbij land van de plaatselijke bevolking ingepikt. De Ierse bevolking deed, zonder veel succes, een aantal pogingen de (protestantse) indringers te verjagen. Willem III van Oranje werd op uitnodiging van Engelse protestanten uitgenodigd koning te worden in plaats van de katholieke James II. Hij versloeg James in de Slag aan de Boyne (12 juli 1690) en stelde daarmee de protestantse dominantie veilig. Voor veel protestanten en unionisten gold (en geldt) 12 juli daarom als feestdag, waarop ze in oranje kleuren door de straten trokken. Aangezien deze Oranjemarsen vaak ook door katholieke buurten gingen zorgden ze voor veel onrust.

DUP en Sinn Fein

De DUP was lange tijd niet bereid enige concessie te doen aan de republikeinen. Zelfs tegen het Goede Vrijdagakkoord (1998), dat voorzag in een meerpartijenstelsel en door de Ierse bevolking werd goedgekeurd, voerde de partij campagne. In 2006 ging de DUP toch akkoord met een nieuw verdrag, waarmee onder andere stond dat Sinn Fein, de al even controversiële republikeinse tegenhanger van de DUP, het gezag van de politie zou accepteren. Vanaf 2007 vormden Sinn Fein en de DUP zelfs samen een coalitie. De huidige samenwerking met de partij van Theresa May zet bepaalde kwesties wellicht weer op scherp.