Monstrans Catharijneconvent gestolen

Het Catharijneconvent in Utrecht is in de middag van 29 januari 2013 beroofd van een van haar kostbaarste stukken. Het gaat om een 18e eeuwse vergulde zilveren zonnemonstrans die rijkelijk versierd is met diamanten. De verzekerde waarde is ongeveer  €250.000. Een monstrans is een belangrijk onderdeel van de Rooms-katholieke liturgie.

De monstrans dient als houder voor een geconsacreerde hostie. Meestal zijn de monstransen gemaakt van (edel)metaal. Vanaf de 12e eeuw worden Heilige hosties uitgestald in deze rijkversierde houders. De latere, barokke zonnemonstransen zien er vaak uit als een stralende zon met als middelpunt de hostie, geklemd in twee ronde glazen plaatjes. Het was lange tijd gebruikelijk om, uit liefde voor God, kostbaarheden en sierraden te schenken voor de decoratie van de monstrans.

De gestolen monstrans van het Catharijneconvent dateert van 1725 en is afkomstig uit de Boomkerk in Amsterdam. In de 18e eeuw was dit de belangrijkste katholieke kerk van Amsterdam. De kerk stond namelijk op nog geen 100 meter afstand van de plaats waar in de 14e eeuw het zogenaamde ‘Mirakel van Amsterdam’ plaatsvond. Een gewijde hostie was uitgebraakt door een zieke man. Het braaksel werd in het haardvuur gegooid, maar de hostie bleef boven het vuur zweven. Door dit wonder werd Amsterdam (en dus de Boomkerk) een belangrijk bedevaartsoord tegen het einde van de middeleeuwen.

De monstrans was in 1760 door Anna de la Naye geschonken aan de kerk en werd beschouwd als de verbeelding van het ‘Mirakel van Amsterdam’. In 1911 werd de monstrans in een kluis gelegd, en er pas in 2008 weer uitgehaald. Toen werd besloten dat dit topstuk tentoongesteld moest gaan worden aan het grote publiek. Vanaf november van dat jaar was de monstrans in een vitrine te zien in de schatkamer van het Utrechtse Catharijneconvent.

Nu is het museum de monstrans dus kwijt. Dieven kwamen op klaarlichte dag binnen, sloegen het veiligheidsglas van een vitrine kapot en gingen er per scooter vandoor met hun buit. Bewakers probeerden tevergeefs ze tegen te houden. De politie is nog op zoek naar de daders. Marieke van Schijndel, directeur van het Catharijneconvent is bang dat de monstrans zal worden omgesmolten, omdat deze op de kunst- en antiekmarkt onverkoopbaar is.