brandstichter grote brand van Londen

Onmogelijke aanstichter van de Grote Brand van Londen

In de vroege ochtend van zondag 2 september 1666 veranderde de stad Londen in een ware vuurzee. Ruim vier dagen lang werden huizen, winkels en kerken genadeloos verzwolgen door de vlammen. Na afloop van de Grote Brand lag 80 procent van de stad in puin. Enkele dagen later werd een verdachte gearresteerd: een Fransman genaamd Robert Hubert. Hij bekende het aansteken van de brand en werd opgehangen, maar was het verhaal werkelijk zo simpel?

In eerste oogopslag leek Robert Hubert een doodnormale man. Hij was een katholieke Fransman, geboren rond het jaar 1640 in de welvarende havenstad Rouen. Daar leidde hij een onopvallend bestaan als horlogemaker, totdat hij in 1666 plots besloot naar Londen te emigreren. Deze beslissing zou zijn leven voorgoed veranderen, want juist in dat jaar werd de Engelse hoofdstad getroffen door een gigantische brand die aan 8 mensen het leven zou kosten en die 70.000 anderen dakloos maakte.

Bekentenis over de brand van Londen

Het is uit de historische overlevering niet op te maken hoe de Londense autoriteiten precies bij Robert Hubert terecht kwamen als mogelijke verdachte. Al snel bleek die aanleiding er overigens ook niet meer toe te doen, want de Franse horlogemaker legde direct een volledige bekentenis af. Zonder enige aarzeling deed Hubert een groots complot uit de doeken over hoe hij persoonlijk verantwoordelijk was geweest voor het aansteken van de Grote Brand van Londen. Zijn motief voor deze daad was simpel, zo verklaarde hij zelf: Hubert was een Franse spion en werkte tegelijkertijd in opdracht van de Paus, twee partijen die beiden een grondige hekel hadden aan de protestantse Engelsen.

Pudding Lane

Al snel begonnen enkele oplettende gezagsdragers echter vraagtekens te zetten bij de bekentenis van Hubert. Zo had de Fransman in eerste instantie verklaard dat hij de brand was begonnen op Westminster, terwijl dat nu juist een van de weinige plekken in Londen was waar het gretige vuur niet had toegeslagen. Sterker nog, uit onderzoek bleek later dat de vuurzee was begonnen in een bakkerij in Pudding Lane, bijna 5 kilometer verwijderd van Westminster. Hubert liet zich echter niet afremmen door dit ontlastende bewijs en legde simpelweg een nieuwe verklaring af. Hij was de Grote Brand van Londen begonnen door een primitieve vuurgranaat door het raam van de Farriner’s Bakery op Pudding Lane te werpen, vertelde hij tijdens zijn tweede bekentenis.

Rechtszaak van Robert Hubert

Met deze nieuwe uitleg in handen besloten de Londenaren Robert Hubert voor het gerecht te slepen, maar eenmaal in de rechtbank viel ook de tweede verklaring van de Fransman al snel door de mand. Zo bleek dat de Thomas Farriner’s Bakery op Pudding Lane helemaal geen ramen had en was Hubert bovendien zo kreupel dat men hem überhaupt niet in staat achtte om een granaat te werpen. De ‘Frans-Paapse spion’ bleef echter fanatiek volhouden schuldig te zijn, en dus veroordeelde de jury hem tot de doodstraf. Robert Hubert werd op 27 oktober 1666 opgehangen in Tyburn, waarna een menigte van woedende Londenaren zijn lichaam van de galg haalde en publiekelijk uiteen trok.

Corruptie

Het raadsel waarom de jury besloot Hubert – ondanks de overvloed aan ontlastend bewijs – toch schuldig te verklaren, is vrij eenvoudig op te lossen. Drie van de juryleden behoorden namelijk tot de familie Farriner, de eigenaren van de bakkerij die er uiterst bij gebaat waren dat zijzelf niet de schuld zouden krijgen van het uitbreken van de brand. Daarnaast zat er ook grote politieke druk achter de veroordeling van Hubert, want de Engelse koning Karel II had een zondebok nodig voor deze gruwelijke ramp, en wat zou er in dat geval beter volstaan dan een katholieke Fransman? Overigens werd Hubert’s naam jaren later alsnog definitief gezuiverd toen de kapitein van het Zweedse schip ‘Maagd van Stockholm’ verklaarde dat hij de Fransman pas op 4 september had afgezet in Londen, twee dagen nadat de Grote Brand was begonnen.

Confessing Sam

De enige grote vraag die dan nog overblijft is waarom Hubert zelf zo fanatiek vol bleef houden dat hij schuldig was. Enkele historici suggereren dat de Fransman zijn bekentenissen vermoedelijk onder dwang heeft afgelegd na extreme marteling, mogelijk in opdracht van Karel II. Hedendaagse psychologen beschouwen Robert Hubert echter als een klassiek voorbeeld van een ‘Confessing Sam’, een persoon die er voldoening uit haalt om publiekelijk de verantwoordelijkheid te nemen voor een grote beruchte misdaad, ondanks het feit dat hij of zij die zelf helemaal niet gepleegd heeft.

Een ander beroemd historisch voorbeeld van een ‘Confessing Sam’ was John Hart, de man die in de jaren ’20 bekende dat hij ‘Jack the Ripper’ was. Hart bleef de rest van zijn leven vasthouden aan deze bekentenis, zelfs toen bekend werd dat hij slechts 3 jaar oud was toen ‘The Ripper’ al zijn eerste moord pleegde. Niemand bleek echter bereid van hem een zondebok te maken, een meevaller die de 17e eeuwse Franse horlogemaker Robert Hubert niet gegund was.

Ook interessant: 

Rubrieken: 

Landen: 

Tijdperken: 

Onderwerpen: 

Vergeten D-Day: Italië, 1943

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

De wieg van de Zijderoute

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Piet Hein

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.