Blikfabriek vleesschandaal conservenblik

Vleesschandaal in de 19e eeuw

Historisch schandaal – De hysterie rondom voedselschandalen kan soms grote proporties aannemen en grote gevolgen hebben voor de betreffende industrie. Zo verpestte een opmerkelijke vleesschandaal in de 19e eeuw  bijna de reputatie van het net uitgevonden conservenblikje.


Uitvinding conservenblikje


De uitvinding van de Fransman Nicolas Appert vormde de basis voor de ontwikkeling van het conservenblikje. Appert bedacht een methode voor het conserveren van voedsel in gesloten glazen potten. Dit werkt vergelijkbaar met steriliseren, dat enkele decennia later uitgewerkt werd door Louis Pasteur. Appert ging de geschiedenisboeken in als de ‘vader van het inblikken’, ondanks het feit dat hij nog geen blik gebruikte. Lange tijd werd gedacht dat de Brit Peter Durand de uitvinder was van het conservenblik, maar recent is aan het licht gekomen dat de Franse uitvinder Philippe de Girard in 1810 naar Londen kwam en zijn uitvinding onder de naam van Durand had laten patenteren.


Conservenindustrie


De Britse ingenieur Bryan Donkin kocht het patent en bouwde een fabriek om conservenblikken op grote schaal te kunnen produceren. In deze eerste periode werd het ingeblikte voedsel vooral verkocht aan het Britse leger en de marine, omdat het ongekende mogelijkheden bood om voedsel mee te nemen en lange tijd te bewaren. Toen in 1851 op de Wereldtentoonstelling een breed assortiment aan blikjes tentoongesteld werd, leek het erop dat het slechts een kwestie van tijd was voor het blik de stap van de veldkeuken naar de huishoudelijke keuken zou maken. Een jaar later kwam er echter een schandaal aan het licht, dat bijna de doodsteek was voor de nog jonge conservenindustrie.


Inspectie


In januari 1852 bezocht een groep vleesinspecteurs een bevoorradingscentrum in Portsmouth. Ze openden 306 blikken die bedoeld waren voor de marine. Pas bij het negentiende blik werd vlees aangetroffen dat geschikt was voor menselijke consumptie. In plaats van goed geconserveerd vlees troffen de inspecteurs voedsel aan dat zo bedorven was dat de stank het voor de inspecteurs noodzakelijk maakte om tijdens hun inspectie af en toe buiten een luchtje te gaan scheppen. Verder troffen ze stukken hart, rottende hondentongen, slachtafval en organen van zieke dieren aan. Onmiddellijk werden er overal in Engeland vleesinspecties uitgevoerd bij de bevoorradingscentra van de marine. Honderden blikken rottend vlees werden in beslag genomen en in zee gedumpt. De oorzaak bleek te liggen bij een dubieuze leverancier die het vlees niet lang genoeg kookte.



Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!



Hygiëne


De angst bij conservenproducenten bestond dat deze slechte publiciteit de mensen voorgoed ervan zou weerhouden om ingeblikt voedsel te kopen. Over de hele wereld stonden mensen inderdaad argwanend tegenover het ingeblikte voedsel. Velen dachten zelfs dat het voedselvergiftiging zou veroorzaken. Toch waren er mensen die geloofden in het nut van inblikken. De Britse dokter Andrew Wynter schreef in 1865 dat ‘het op zelfmoord van het publiek lijkt, om zo’n vooroordeel te hebben tegen een ontwikkeling die van algemeen belang is op het gebied van hygiëne’.


Het kwam uiteindelijk goed met het conservenblikje. Vooral het prijsvoordeel zorgde ervoor dat in de 19e en 20e eeuw ingeblikt voedsel gemeengoed werd in de voorraadkast. Het blik zelf heeft zich sinds 1810 inmiddels bewezen als betrouwbare voedselverpakking. 


Bronnen:


BBC Magazine, The story of how the tin can (…)


NOS.nl, Bedorven vlees verkocht


Nu.nl, Bedorven vlees gemengd bij (…)


NVWA: fipronil in eieren


Afbeelding:


By Glatisant. Artwork by Poyet [Public domain], via Wikimedia Commons

Bronnen

- NOS.nl, Bedorven vlees verkocht

- Nu.nl, Bedorven vlees gemengd bij (…)

- BBC Magazine, The story of how the tin can (…)

- NVWA: fipronil in eieren

 

Afbeeldingen

Conservenfabriek, 1898.  By Glatisant. Artwork by Poyet [Public domain], via Wikimedia Commons

 

Leestips - Boeken

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/

/*-->*/

Dieren eten

Dieren eten

€ 19.95

Ook interessant: 

Rubrieken: 

Landen: 

Personen: 

Tijdperken: 

Onderwerpen: 

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

GM 2 cover - nu in de winkel

Het tweede nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

cover GM3

Het extra dikke nummer van Geschiedenis Magazine verschijnt omstreeks 18 april. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement om dit nummer zonder verzendkosten te ontvangen. 

Vergeten D-Day: Italië, 1943

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.