William Wallace: de held van de eerste Schotse onafhankelijkheidsoorlog

Biografie – William Wallace werd bekend als een belangrijke Schotse vrijheidsstrijder. Hij leidde de opstand tegen de Engelse koning Eduard I en hij werd geroemd door zijn tactiek tijdens de Slag bij Stirling Bridge. Hoogverraad werd de ridder fataal.

Zoals met veel middeleeuwse figuren het geval was, is er weinig bekend over William Wallace. Er zijn maar weinig bronnen bewaard gebleven, en dat wat bewaard is, is vaak gekleurd. Waarschijnlijk werd William Wallace in 1272 geboren in de Schotse plaats Elderslie. Hij kwam uit een lage adellijke familie en hij had minimaal twee broers: Malcom en John. Er ontbreken veel bronnen over de jeugdjaren van Wallace. Wel is bekend dat hij op jonge leeftijd instructies kreeg als monnik in de Paisley Abbey in de Schotse regio Renfrewshire. Zijn vader werd in 1291 vermoord door de Engelsen. Hier zou de wrok van Wallace tegen de Engelsen door veroorzaakt zijn.

Onrust en aanloop naar de onafhankelijkheidsoorlog

Na de dood van de Schotse koning Alexander III in 1286 claimden dertien families de troon. De situatie liep bijna uit op een burgeroorlog. De Engelse koning Edward I werd aangesteld als bemiddelaar. In die rol als bemiddelaar zorgde Edward er in 1292 voor dat de Schotten John Balliol tot koning kozen. Daardoor stond Balliol wel in het krijt bij Edward. Daarom stelde Balliol als voorwaarde aan zijn koningschap dat Edward I door de Schotten als leenheer werd erkend. Dit gebeurde, waarna Edward een plaats kreeg in de Schotse politiek. Nadat Balliol in 1296 zijn eed brak, begon de Schotse onafhankelijkheidsoorlog. Er volgden vele schermutselingen tussen de Engelsen en Schotten. William Wallace was één van die Schotse edelen die de strijd tegen de Engelsen aanging. 

Aanval op Lanark

Volgens het vijftiende-eeuwse gedicht The Actes and Deidis of the Illustre and Vallyeant Campioun Schir William Wallace, viel Wallace in mei 1297 het Zuid-Schotse stadje Lanark aan, waar hij de uit Engeland afkomstige lokale sheriff ombracht. Volgens de dichter Blind Hary was de aanval een wraakactie voor de moord op de vrouw van Wallace. De echte strijd barstte pas vier maanden later los.

Slag bij Stirling Bridge

De stad Starling was op 11 september 1297 het podium voor een belangrijke veldslag tussen de Schotten en de Engelsen. William Wallace nam samen met Andrew Moray de leiding over het Schotse leger, dat kleiner was dan de Engelsen. De Schotten wisten op sluwe wijze de Engelse cavalerie in te sluiten op de Stirling Bridge. De Engelsen waren haast kansloos. Een belangrijke overwinning van Wallace en het Schotse leger was daarmee een feit. Wallace werd ongeveer een half jaar later voor deze daad beloond. Wallace werd geridderd en uitgeroepen tot de beschermer van het koninkrijk Schotland. Na zijn onderscheiding leidde Wallace nog een aantal plundertochten in het grensgebied.

Slag bij Falkirk

De strijd was echter nog niet gestreden. Koning Edward en het Engelse leger rukten opnieuw op richting Schotland. Wallace wist niet hoe snel hij uit het grensgebied weg moest komen. Zo kon Edward oprukken tot Falkirk, in het midden  van Schotland. Hier bleken Wallace en zijn leger te zwak voor de Engelsen. In een poging nieuwe militaire steun te verzamelen, belandde Wallace in Frankrijk. Hij wist uit handen van de Engelsen te blijven. De Schotse edelen smeekten Wallace om terug te keren. In 1303 zette hij alweer voet op Schotse bodem. De Engelsen waren alles behalve blij met zijn terugkeer en vielen hem nog een aantal keer tevergeefs aan.

Veroordeling en overlijden

In 1305 werd hij verraden door de Schotse ridder John de Menteith, die loyaal was aan Engeland. In augustus 1305 werd Wallace in Glasgow opgepakt. Hij werd uitgeleverd aan de Engelse koning in Londen. Vervolgens werd hij door twee paarden naar zijn executieplaats in Londen gesleept. Op 23 augustus 1305 werd Wallace veroordeeld tot hoogverraad en moord op onschuldige burgers. Hij moest eerst een marteling ondergaan. Vervolgens werd hij gecastreerd, opengesneden en werden zijn ingewanden verbrand. Daarna werd hij opgehangen en gevierendeeld. Honderden Engelse burgers waren getuige van dit schouwspel.  Zijn hoofd werd op de Londen Bridge tentoongesteld en zijn ledematen waren op diverse plekken op een tentoonstelling te vinden. De onafhankelijkheidsstrijd werd onder leiding van de Schotse koning Robert the Bruce (1306-1329) voortgezet.

Herdenking van William Wallace

In Schotland wordt men vaak herinnerd aan de heldendaad van de patriot. Op veel locaties in Schotland zijn gedenktekens en standbeelden van de legendarische vrijheidsstrijder te vinden.

Afbeelding:

• Wikimedia Commons: William Wallace

Bronnen:

• Historiek.nl: William Wallace
• Visitscotland.nl: William Wallace
• Celticbritian.net: William Wallace
• bbc.co.uk: William Wallace
• Wikipedia.org: Slag bij Stirling Bridge
• Kunst-en-cultuur.infonu.nl: William Wallace Schots voorbeeld