Hoe een middeleeuwse vorst zijn tijd ver vooruit was als wetenschapper

De valkerij werd in de middeleeuwen een populaire jachtsport in Europa. Het was een statussymbool, voorbehouden aan de adel. Keizer Frederik II schreef er een wetenschappelijk boek over, waarin hij bijna vier eeuwen vooruitliep op Vesalius, die als de grondlegger van de moderne geneeskunde wordt beschouwd. Frederik hanteerde een wetenschappelijk model dat nog steeds actueel is. Hij was een bijzonder man. Zijn bijnaam was ‘Stupor Mundi’, verbazing der wereld, en hij sprak zes talen. Deze koning van Sicilië en keizer van het Heilige Roomse Rijk was bedreven in filosofie en wetenschap en onderhield een correspondentie met de Egyptische sultan.

In de dertiende eeuw werd de interesse in het onderzoek naar de natuur hernieuwd. In deze periode richtte men zich in West-Europa weer aarzelend op de logica en bepleitte een klein groepje mensen het empirisme: men wilde de natuur als een coherent systeem van wetten zien die in het licht van de rede verklaard konden worden. Geen theologische verhandelingen, geen astrologie. Met deze blik ging Frederik II op zoek naar verklaringen en bereikte een fenomenale vooruitgang in het wetenschappelijk denken.

Waarom weten we daar eigenlijk zo weinig van?

Het Valkenboek is nooit eerder in het Nederlands vertaald. Ben J.P. Crul stelde als eerste een uitgebreide gecompileerde Nederlandse versie van dit werk samen. Frederik spreekt met verrassend moderne stem, niet alleen over de valkerij, maar ook over vogelgedrag.

Ben J.P. Crul is emeritus hoogleraar anesthesiologie/pijnbestrijding aan de Radboud Universiteit. Tijdens zijn emeritaat heeft hij zich toegelegd op de geschiedenis van de wetenschap, waarbij de baanbrekende rol van Keizer Frederik II als biowetenschapper in de middeleeuwen centraal staat.

Lees hier alvast een fragment